Kliknij tutaj --> 🔫 tabela warzyw i owoców dla niemowląt

Są one ponadto łatwe do strawienia (zwłaszcza po obraniu ze skórki ) i zawierają naturalne i zdrowe cukry. 2. Banany. Banany to świetne owoce dla dzieci, które są bogate w potas, kwas foliowy i witaminę C. Pomagają one kontrolować zjawisko zatrzymywania płynów w organizmie i pozwalają na dodatek kościom sprawniej wchłaniać wapń. Steam (Gotowanie na parze) – Do gotowania warzyw na parze użyj trybu „Less”; w przypadku owoców morza i ryb użyj trybu „Normal”; w przypadku mięs użyj trybu „More”. Zawsze używaj stojaka do gotowania na parze, aby umieścić jedzenie nad linią wody, a po ugotowaniu używaj metody SU (szybkiego uwalniania pary), aby zapobiec Do oceny spożycia warzyw i owoców posłużył wywiad żywieniowy częstotliwościowo--ilościowy. Średnie dzienne spożycie warzyw i owoców przez kobiety wynosiło 289,4 g, a przez mężczyzn 209,1 g. Kobiety spożywały istotnie statystycznie więcej warzyw, owoców oraz sumy warzyw i owoców w porównaniu z mężczyznami. Odno- Dostarczają one przede wszystkim witamin, flawonoidów, ale też składników mineralnych i błonnika. Dzięki temu korzystnie wpływają na samopoczucie, koncentrację i pracę przewodu pokarmowego. Warzywa i owoce spożywaj co najmniej 5 razy dziennie. Lepiej gdy w diecie jest więcej warzyw niż owoców. Tłuszcze też są potrzebne Do najczęściej konsumowanych należą pomidory, ogórki, cebula, jabłka, truskawki. Oto wyniki badania Kantar i Krajowego Związku Grup Producentów Owoców i Warzyw. Warzywa i owoce postrzegane są przez Polaków jako podstawa zdrowego sposobu odżywania. Budują odporność organizmu i korzystnie wpływają na samopoczucie i wygląd. Un Site De Rencontre Totalement Gratuit. Sporządzenie zdrowego posiłku dla Twojego dziecka jest o wiele prostsze niż możesz sobie wyobrazić. W tym artykule znajdziesz najlepsze wskazówki i pomysły na dania dla dzieci. Koniecznie je wprowadziłaś już do diety swojej rodziny dodatkowe, zdrowe posiłki dla dziecka, spodoba Ci się ten artykuł. Dowiesz się w nim, jak przyrządzać zdrowe posiłki dla dziecka przy niewielkim chcesz zerknąć na te opcje? Zawsze pamiętaj jednak, że żywność, którą chcesz podać dziecku musi być zatwierdzona przez Twojego również wiedzieć, że te pierwsze posiłki i chwile karmienia to czas, gdy dziecko rozwija smak. Z tego powodu ważne jest, aby pozwolić maluchowi doświadczać różnorodnych możesz dostosować te przepisy do jedzenia, które Twoje dziecko już wypróbowało. Pamiętaj, że zwykle zaleca się wprowadzanie nowych produktów jeden po drugim, aby wykryć możliwe alergie posiłki dla Twojego dzieckaPoniższa lista jest jedynie przykładem. Wprowadzając żywność do diety dziecka, zawsze postępuj zgodnie z zaleceniami waszego zaczniesz przygotowywać zdrowe posiłki dla dziecka w domu, ważne jest, aby dowiedzieć się, jakie pokarmy i produkty możesz dodać do jego diety w zależności od się kilku wskazówkom ogólnym: Do 6 miesiąca życia: tylko mleko matki. Nawet jeśli karmisz dziecko butelką, powinnaś stopniowo dodawać do jego diety jedynie niewielką ilość jedzenia przeznaczonego dla niemowląt w wieku od 4 do 6 miesięcy. Od 6 do 12 miesiąca życia: owoce, warzywa, zboża, rośliny strączkowe, jajka, mięso, kurczak, ryby i oliwa z oliwek. Od 12 do 24 miesiąca życia: miękki ser, jogurt i mleko. Dzieci w wieku 3 lat lub starsze: orzechy, kawałki jabłka, surowe kawałki marchwi i wszelkie potrawy, które ze względu na wiek dziecka nie są już potencjalną przyczyną zadławienia. Zdrowe posiłki dla dziecka – wskazówkiPodczas zakupów Kupuj tylko świeże owoce i warzywa. Spróbuj użyć ich w ciągu maksymalnie trzech dni, aby nie utraciły swoich właściwości. Wybieraj chude mięso. Dobrym sposobem na przygotowanie zdrowych posiłków dla Twojego dziecka jest zakup chudego mięsa, aby wyeliminować nadmiar tłuszczu w diecie. W razie potrzeby przed gotowaniem odetnij tłuszcz. Skonsultuj się z pediatrą, aby określić najlepsze opcje i ilości dostosowane do potrzeb Twojego dziecka. Zamiast tego, jeśli zdecydujesz się na tzw. baby-led weaning, pamiętaj o podawaniu miękkiego mięsa w małych kawałkach. Nie zapomnij porozmawiać z lekarzem na temat produktów, które planujesz dać swojemu dziecku. Pediatra odpowiednio Ci doradzi. Podczas gotowaniaPodczas gotowania kluczową rolę odgrywa odpowiednia higiena. Pamiętaj, aby umyć owoce i warzywa, wyczyścić powierzchnię, na której będziesz pracować i używać czystych przyborów do każdego pokarmu. Ważne jest, aby zapobiegać zanieczyszczeniu krzyżowemu żywności. Zminimalizuj zużycie soli podczas gotowania. Ilość używanej soli powinna być jak najmniejsza. Zbyt dużo soli może prowadzić do uszkodzenia nerek dziecka. Do ukończenia pierwszego roku dzienne spożycie soli przez dziecko nie powinno przekraczać 1 grama. Od 3 roku życia dzieci mogą spożywać do 2 gramów soli dziennie. Wybierz oliwę z oliwek zamiast innych tłuszczów. Oliwa z oliwek zawiera jednonienasycone kwasy tłuszczowe, nienasycone kwasy tłuszczowe i jest zdrowym źródłem witaminy E. Ponadto spożywanie nierafinowanej oliwy z oliwek jest zawsze zalecane w małych dawkach na początku karmienia uzupełniającego. Możesz używać oliwy z oliwek do gotowania, pieczenia i smażenia (o ile zużywasz minimalną ilość tego tłuszczu). Inne pomysły Użyj bulionu. Rosół warzywny może być wspaniały podczas gotowania ryżu lub innych ziaren, takich jak komosa ryżowa. Rosół może nadać ziarnom apetycznego smaku. Dodaj mleko do przecierów. Jeśli chcesz zrobić przecier dla swojego dziecka, możesz się spotkać z sytuacją, gdy będzie on za gęsty. Warto go wtedy rozcieńczyć za pomocą dodatku wody lub mleka. Możesz użyć mleka, które zwykle pije Twoje dziecko, a nawet mleka matki. Zamroź jedzenie, którego nie używasz. Dobrym pomysłem jest zamrażanie małych porcji jedzenia na później. 10 pomysłów na zdrowe posiłki dla dzieckaOpieraj się na liście żywności wskazanej przez Twojego pediatrę i daj się ponieść wyobraźni!Posiłki dla Twojego dziecka Ryż z kurczakiem i warzywami: Wybierz warzywa i gotuj je razem z małymi kawałkami kurczaka aż zmiękną. Wyjmij i odłóż na bok. Następnie używając bulionu, ugotuj ryż. Kiedy będzie gotowy, możesz zblendować jedzenie, aby zrobić puree, zgnieść je widelcem lub podawać w kawałkach. Krem z cukinii: Ugotuj dużego ziemniaka, dużą cukinię i cebulę (wszystkie warzywa muszą być obrane i pokrojone) aż zmiękną. Użyj tłuczka do ziemniaków lub widelca, aby uzyskać pożądaną konsystencję. Soczewica z warzywami: Ugotuj soczewicę wraz z obraną i posiekaną marchewką, połową posiekanej cebuli oraz dwoma obranymi i pomidorami baz nasion. Kiedy jedzenie jest gotowe, możesz je zgnieść lub podawać w niezmienionej formie. Krótki makaron z sosem pomidorowym: Zrób sos z cebuli, pomidora i marchwi, pokrojonych wcześniej na małe kawałki. W ten sposób wzbogacisz krótki makaron w składniki odżywcze z sosu. Omlet z warzywami: Jeśli już wprowadziłaś jajka do diety swojego dziecka, możesz zrobić omlet z różnymi gotowanymi, pokrojonymi warzywami. To proste i pyszne danie! Warzywne purée z rybą: Zagotuj małą cukinię, ziemniaka, jeden por i pół cebuli oraz 80 gramów chudej ryby bez ości. Gdy wszystko się ugotuje, zmiksuj, aby uzyskać pożądaną konsystencję. Klopsiki z warzywami: Te klopsiki nadają się do zamrożenia. W ten sposób możesz mieć zdrowe posiłki gotowe dla Twojego dziecka w ciągu minuty. Ugotuj marchewkę, pora, 40 gramów zielonej fasoli i 40 gramów chudego mięsa. Usuń nadmiar wody, zmiel i uformuj klopsiki. Zamiast smażyć, upiecz je w piekarniku. Desery dla Twojego dziecka Przecier z jabłka, gruszki i banana: Ugotuj jedno jabłko z gruszką (oba obrane, bez nasion i pokrojone w kostkę). Kiedy staną się miękkie, wyjmij je i zmiksuj z bananem. Jeśli chcesz, aby przecier był lżejszy, dodaj mleko, które zazwyczaj pije Twoje dziecko. Nie używaj cukru. Banan i pomarańcza: Ten deser jest wyjątkowo łatwy. Zmiażdż banana widelcem i wymieszaj z sokiem z połowy pomarańczy. Deser Twojego dziecka jest gotowy! Jogurt z owocami: Daj dziecku jogurt z rozdrobnionymi owocami lub po prostu małymi kawałkami świeżych owoców. Twój maluch to pokocha! Uwagi ogólnePrzygotowywanie zdrowych posiłków dla Twojego dziecka nie jest skomplikowane. Musisz tylko wybierać zdrowe składniki, używać świeżych owoców i warzyw, chudego mięsa i produktów pełnoziarnistych oraz gotować je bez dodatku tłuszczu, soli i że żołądek Twojego dziecka jest mały, dlatego nie możesz zmuszać go do jedzenia dużych porcji. To, co dziecko spożywa może się Tobie wydawać niewielką ilością. jest to jednak porcja zupełnie wystarczająca dla potrzeb Twojego dziecka. Lekarze zalecają metodę, w której dziecko je samodzielne, ponieważ spożyje ono tyle, ile naprawdę może Cię zainteresować ... Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci zaktualizowało zalecenia dotyczące żywienia niemowląt. Pierwsze miesiące życia decydują o podatności na niektóre choroby, ale też przesądzają o smakowych preferencjach*. To właśnie wtedy można zaszczepić dziecku miłość do warzyw i owoców. Prawidłowa dieta jest najlepszą inwestycją w przyszłość. To, co jemy, wpływa na nasz rozwój i ma znaczenie dla zdrowia. Co jeszcze warto wiedzieć o żywieniu niemowląt? Odżywianie ważne od dziecka Żywienie jest kluczowe dla rozwoju dzieci w pierwszych miesiącach życia – potwierdzają specjaliści z Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pokarm służy niemowlętom nie tylko jako źródło energii: decyduje też o ryzyku wystąpienia u niego w przyszłości chorób metabolicznych. Opracowane przez PTGHiŻ zalecenia nt. żywienia niemowląt mówią o otyłości, alergiach oraz chorobach serca. Ich ryzyko rośnie, gdy w diecie malucha brakuje odpowiedniej ilości składników odżywczych, a także gdy poszczególne pokarmy zaczyna on jeść zbyt późno. Dlatego pediatrzy i neonatolodzy z PTGHiŻ radzą, by przez pierwsze pół roku karmić dziecko wyłącznie piersią, ale już pod koniec tego okresu wprowadzać powoli pokarmy stałe. Najpierw warzywa i kaszki Pokarmy stałe są niemowlętom potrzebne jako dodatkowe źródło energii, białka, żelaza, cynku, a także witamin A, D i E, rozpuszczalnych w tłuszczach. Stopniowe włączanie do diety nowych smaków, konsystencji i faktur przygotowuje je też lepiej do zbilansowanego żywienia w późniejszych latach. 5-6-miesięczny bobas potrafi już zjeść papkę podaną na łyżeczce, można mu więc podawać zmiksowane warzywa, najlepiej te zielone, i pierwsze kaszki. Siódmy miesiąc to czas na większą ilość stałych pokarmów, a ósmy – na drobne przekąski typu kawałek jabłka czy pomidora. Według schematu żywienia dołączonego do zaleceń PTGHiŻ, roczny maluch powinien już jeść posiłki o różnej konsystencji: kasze, zmiksowane mięso, warzywa gotowane oraz surowe warzywa i owoce, zarówno w wersji siekanej, jak i w większych kawałkach. Jak zaszczepić dziecku miłość do warzyw? Każda mama wie, że warzywa bywają problematyczne. Małe dzieci akceptują je trudniej niż owoce, a powinny jeść i jedne, i drugie, z przewagą na korzyść warzyw. Autorzy najnowszych Zasad żywienia zdrowych niemowląt radzą, by próbować do skutku. Najlepiej zacząć od małych porcji, np. 3 łyżeczek warzywnej papki, podanych kilka razy w ciągu dnia. Dziecku, które samodzielnie je przekąski, podsuńmy jednocześnie 3 różne rodzaje warzyw (np. brokuł, marchewkę, groszek) i obserwujmy jego reakcję. Generalnie warto trzymać się zasady, która mówi, że warzywa wprowadzamy w drugiej kolejności po kaszkach, natomiast między warzywami a owocami zrobić 2 tygodnie przerwy na oswojenie się z nowymi smakami. Gdy na talerzu malucha pojawią się już owoce, pamiętajmy też, by podawać je rzadziej niż warzywa. W owocach występują naturalne cukry, których ilość w diecie niemowlęcia nie powinna przekroczyć 5 proc. dziennego pokrycia energii. Wysiłek włożony w kształtowanie nawyków żywieniowych u dziecka z pewnością zaprocentuje w przyszłości. Maluch otwarty na różnorodne smaki, będzie częściej sięgać po pokarmy bogate w składniki odżywcze, w tym różne warzywa i owoce. Pamiętajmy też, że sok w odpowiedniej ilości może stanowić uzupełnienie codziennej diety w substancje odżywcze na kolejnych etapach życia – dla dzieci pomiędzy 4 a 6 rokiem życia odpowiednią ilość stanowi ok. 170 ml dziennie, zaś powyżej 7 roku życia ok. 200 ml. Tych jako dorośli powinniśmy spożywać min. 400 g dziennie, najlepiej do każdego posiłku, lecz praktyka pokazuje, że do ideału jeszcze nam daleko. Jest więc szansa, że jeśli zaczniemy wcześnie, utrwalimy dobre wzorce, które nasze dzieci przekażą kolejnym pokoleniom. *Artykuł powstał na podstawie dokumentu Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, obejmującego najnowsze zalecenia dla placówek związanych z żywieniem niemowląt oraz rodziców (stan na styczeń 2021 r.). Z niego pochodzą tezy i dane przytoczone w tekście. Dokument opublikowano w styczniu 2021 r. jako aktualizację poprzednich stanowisk, z 2014 i 2016 r. Zawiera on zalecenia opracowane na podstawie wiarygodnych wytycznych towarzystw naukowych i zespołów ekspertów zajmujących się żywieniem. W jego przygotowaniu wzięło udział 15 specjalistów z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, londyńskiego The Great Ormond Street Hospital, Centrum Nauki o Laktacji, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie, Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Warszawie, Kliniki Pediatrii, Żywienia i Chorób Metabolicznych w Warszawie i Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie. Link do pobrania: // [dostęp r.] Zbilansowana dieta jest pierwszym krokiem do zdrowia. Stosujemy ją, by lepiej się czuć, stosowałyśmy, by dostarczać płodowi wszystkich witamin i składników odżywczych w ciąży, dlaczego nasze małe dzieci nie miałyby regularnie odpowiadać na zapotrzebowanie organizmu z pomocą warzyw i owoców. Zaraz po porodzie, dziecko otrzymuje jeszcze komplet składników odżywczych w pożywieniu od matki, jednak w miarę jego ograniczania, konieczne jest włączanie do diety składników, które zapewnią maluchowi witaminy, składniki odżywcze i energię. Jak zatem włączyć do diety warzywa i owoce, by nie uszkodzić niewprawnego dziecięcego żołądka? Od teraz na zawsze Nawyki żywieniowe kształtują się u dzieci do 3 roku życia, oznacza to, że okres zaczynający się po karmieniu piersią jest najlepszą okazją, by włączyć do diety to, co chcielibyśmy, by nasze dzieci wybierały do swoje menu w przyszłości. Etap wprowadzający Dieta dziecka w wieku 6 miesięcy musi już zostać uzupełniona o warzywa i owoce, jednak wprowadzanie tych składników do dziecięcego jadłospisu musi naturalnie odbywać się stopniowo. Zaczynamy więc od zupek, najpierw rzadkich, później tych o bardziej zawiesistej konsystencji. Zupki przecierane jarzynowe można wzbogacić o gotowane mięso, do tego dochodzi kleik bezglutenowy i pierwsze soki owocowe. W kolejnym etapie czas na poszerzenie wachlarza warzyw, które są składnikami zupek. I tak zaczynamy od ziemniaków, marchewki i pietruszki, dyni, selera, kalafiora i brokułów, powoli wprowadzamy kapustę, groszek, kukurydzę, fasolkę szparagową i cukinię. Jeśli chodzi o owoce, dzieci z pewnością szybko je polubią, ponieważ są słodkie. Najlepiej jeśli pierwszym owocem, które pozna dziecko będzie jabłko, w przypadku którego ryzyko uczulenia jest najmniejsze. Właśnie ze względów uczuleniowych dzieciom ze skłonnością do alergii (od rodzica alergika) do pierwszego roku życia nie zaleca się podawać owoców cytrusowych, poziomek, truskawek czy malin. 7-10 miesiąc – powoli i konsekwentnie 5-6 to idealna liczba posiłków dla malucha w wieku 7-10 miesięcy. Wśród składników jakie włącza się teraz do diety mamy np. żółtko jaja, później liczniejsze warzywa takie jak: szparagi, cebula, szpinak, a w 10 miesiącu bakłażan, papryka, ogórek zielony, rzodkiewka czy pomidor. Jeśli chodzi o owoce kolejność jest następująca, około 7 miesiąca w diecie pojawić się mogą morele i gruszki, później śliwki, czereśnie, brzoskwinie, banany i arbuz. Dla dziecka w wieku 10 miesięcy można przygotowywać już przekąski z żurawiną i ananasem. Dla wzbogacenia diety o niezbędne minerały i składniki odżywcze, warto stosować przyprawy takie jak majeranek, czosnek, bazylia, estragon, tymianek, kminek, koper, później pieprz, kolendrę, natkę pietruszki czy cynamon. Warto pamiętać o pestkach ze słonecznika czy dyni. Dietę można też w okolicach 9 miesiąca poszerzyć o kaszę jaglaną i kiełki. 11-12 miesiąc – coraz więcej nowości Poza kompozycjami z wcześniej wymienionych warzyw i owoców, około 11 miesiąca życia dziecko może już jadać całe jajko 3-4 razy w tygodniu, nie zaszkodzi mu też jogurt. Jeśli chodzi o warzywne i owocowe nowości, w diecie mogą pojawić się: figi, sałata, rzodkiewka, można powoli wprowadzać owoce cytrusowe a także orzechy. Co ważne wiele zabiegów z zakresu obróbki cieplnej pozbawia owoce i warzywa witamin, charakterystycznych dla produktów świeżych, na takie jednak nie można dziecku w wieku kilku miesięcy pozwolić. Dlatego istotny jest sposób przygotowania potraw, jeśli robimy to w domu, warto zaopatrzyć się w naczynia do gotowania na parze – to minimalny ubytek witamin i gwarancja dobrego smaku. Owoce i warzywa w diecie niemowlęcia powinny pojawić się około 4. miesiąca życia. Należy wprowadzać je stopniowo, zaczynając od podawania ugotowanych i przetartych na papkę warzyw. Rozszerzanie diety niemowlęcia jest bardzo ważne i powinno być przeprowadzone odpowiednio wcześnie, tak by dziecko przyzwyczaiło się do pokarmów stałych i mogło stopniowo być odstawiane od piersi. Kiedy należy zacząć wprowadzać pierwsze zmiany w diecie niemowlęcia? Obowiązuje zasada, by pierwsze warzywa dla niemowlęcia zacząć podawać około 4. miesiąca życia. Wprowadzanie pokarmów stałych w diecie niemowlęcia powinno odbyć się nie wcześniej niż przed 17. tygodniem życia i nie później niż w 26. tygodniu. Zbyt wczesne podanie dziecku pokarmów stałych może skutkować rozstrojem żołądka, ponieważ układ pokarmowy malucha nie jest na to jeszcze przygotowany, zbyt późne rozszerzenie diety może spowodować nietolerancję na gluten. Dziecko gotowe na wprowadzenie do diety owoców i warzyw powinno już samodzielnie siedzieć, powinno interesować się jedzeniem i mieć wykształcony odruch połykania, tak by można było je karmić łyżeczką. Od czego zacząć? Na pierwsze warzywa dla niemowlęcia idealnie nadają się ugotowane marchewka, dynia, brokuły i ziemniaki. Najlepiej jest utrzeć je na papkę i podawać dziecku łyżeczką. Następnie można zacząć wprowadzać ugotowane cukinię, szpinak, pietruszkę, kalafior, pomidory, zielony groszek, seler, paprykę i cebulę. Do zmiksowanych warzyw można dodawać koperek albo natkę pietruszki, nie zaleca się natomiast dodawać przypraw ani soli. Potraw nie trzeba też dosładzać. Podawanie dziecku warzyw zaczynamy od niewielkich porcji – wystarczy kilka małych łyżeczek. Kiedy dziecko się przyzwyczai do nowości i nie pojawią się żadne reakcje alergiczne, możemy zwiększać porcje i stopniowo rozszerzać menu. Owoce podajemy dziecku w dalszej kolejności. Zasada jest podobna – wprowadzamy nowy produkt i obserwujemy reakcje dziecka. Jeśli je chętnie i nie ma żadnych objawów alergii, można spokojnie włączyć dany produkt do diety niemowlaka. Idealne owoce dla dziecka to banan i jabłko, ale można także podawać gruszki, brzoskwinie, a nawet truskawki. Poniżej prezentujemy tabele warzyw i owoców odpowiednich dla niemowląt i wskazówki, jak łączyć je z posiłkami. Warzywa i owoce dla niemowlęcia – tabela Do ukończenia 26. tygodnia Po 4. miesiącu Po 5. miesiącu Po 6. miesiącu Po 9. miesiącu do ukończenia 1. roku Śniadanie Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane, kanapka II śniadanie Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Kaszka mleczna z owocami Owoce, kaszka mleczna Obiad Mleko lub mleko modyfikowane Warzywa, danie obiadowe Warzywa, danie obiadowe, owoce na deser Danie obiadowe z warzywami, owoce na deser Danie obiadowe z warzywami, owoce na deser Podwieczorek Mleko lub mleko zmodyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Kaszka mleczna z owocami Owoce, kaszka mleczna Kaszka mleczna z owocami Kolacja Mleko lub mleko modyfikowane Mleko lub mleko modyfikowane Kaszka mleczno-zbożowa Kaszka mleczno-zbożowa Kaszka mleczno-zbożowa Do posiłków i pomiędzy posiłkami Woda Woda, niesłodzone herbatki, rozcieńczony wodą sok owocowy Woda, niesłodzone herbatki, rozcieńczony wodą sok owocowy Woda, niesłodzone herbatki, rozcieńczony wodą sok owocowy Woda, niesłodzone herbatki, rozcieńczony wodą sok owocowy Bibliografia Normy żywienia człowieka w populacji polskiej – nowelizacja, red. M. Jarosz. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa Medyczne, Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastrologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, 2014 r. Dziechciarz P., Gieruszczak-Białek D., Horvath-Stolarczyk A. Szajewska H., Co może jeść dziecko w 1. roku życia, [on-line:] – data dostępu: Klub Enfamama Pytanie nadesłane do Redakcji Jakie warzywa uwzględniać w diecie dziecka? Jak je przygotowywać i przechowywać? Które wybrać w zimie – świeże czy mrożone? Czy warzywa z upraw ekologicznych mają jakąkolwiek przewagę nad innymi? Odpowiedziała dr inż. Joanna Rachtan-Janicka Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Warzywa i owoce stanowią podstawę zdrowego żywienia i stylu życia dzieci i młodzieży opracowaną przez Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ). Warzywa powinny być składnikiem codziennej diety, jako źródło witamin (zwłaszcza wit. C), ß-karotenu, kwasu foliowego, składników mineralnych (wapnia, magnezu, potasu i sodu) oraz błonnika. Większość warzyw i owoców charakteryzuje się dużą zawartością wody w stosunku do masy i objętości, dzięki czemu ich wartość kaloryczna jest raczej mała. Proporcja w spożyciu warzyw do owoców powinna wynosić 3:1. W jadłospisie pacjenta powinny się pojawić różne produkty: liściaste warzywa (szpinak, sałata rzymska, sałata, cykoria, kapusta biała, włoska, pekińska i pak choi, jarmuż, brukselka, seler naciowy, natka pietruszki, koperek, szczypiorek, a także kiełki) warzywa kolorowe (marchew, buraki i boćwina, papryka, dynia, kapusta czerwona, bataty, pomidory) pozostałe warzywa (pietruszka, seler, ogórki, fasolka szparagowa, cukinia, kabaczek, kalarepa, brokuły, kalafior, bakłażan i szparagi). Preferuje się spożycie warzyw surowych lub poddanych krótkotrwałej obróbce termicznej, aby zachować ich wartość odżywczą, smak i konsystencję. Obecnie w Polsce nie ma problemu z dostępnością warzyw, także zimą. Warzywa blanszowane (zanurzone i gotowane we wrzątku przez 1–5 min w celu inaktywacji enzymów odpowiedzialnych za brunatnienie żywności), a następnie mrożone i ponownie gotowane (pieczone, duszone) tracą w czasie tych procesów znaczną część witamin, dlatego ich wartość odżywcza, w porównaniu ze świeżymi, surowymi warzywami, zmniejsza się. Zmienia się także ich konsystencja przez destrukcyjny wpływ kryształków lodu powstających w czasie zamrażania. Jednak nie ma innych przeciwwskazań do ich stosowania w diecie dzieci. Mrożone warzywa mogą stanowić alternatywę, gdy trzeba szybko przygotować posiłek. U dzieci zaleca się ograniczenie spożycia produktów w occie i z dużą ilością soli (np. ogórki kiszone), gdyż nadmiar sodu w diecie przyczynia się do rozwoju nadciśnienia tętniczego. Produkty te powinny stanowić element urozmaiconej diety, a nie jedyny rodzaj spożywanych przez dziecko warzyw. Żywność ekologiczną (bio, organic) uzyskuje się z produktów roślinnych i zwierzęcych, które zostały wytworzone w gospodarstwach systemu ekologicznego. Ten sposób produkcji żywności ma przede wszystkim zapewnić wysoki stopień bioróżnorodności, ochronę zasobów naturalnych, wysokie standardy dotyczące dobrostanu zwierząt oraz produkcję żywności przy użyciu substancji naturalnych i naturalnych procesów. Cały proces pozyskiwania żywności ekologicznej podlega kontroli – od etapu otrzymania surowca do wytworzenia produktu końcowego. Gospodarstwa rolne i producenci żywności ekologicznej są co roku rygorystycznie sprawdzani. Kontrola taka obejmuje ocenę warunków środowiska i uprawy roślin, a w przypadku producentów żywności także kontrolę dostawców, czy stosowane technologie przetwarzania obejmują na przykład zakaz stosowania organizmów modyfikowanych genetycznie. Jednostki certyfikujące monitorują, czy rolnik/producent stosuje się do wymogów Ustawy o rolnictwie ekologicznym i na podstawie wyników przeprowadzonej kontroli wydają certyfikaty potwierdzające spełnienie wszystkich wymaganych kryteriów. Certyfikat nie jest przyznawany „dożywotnio”, a stwierdzenie niezgodności w uprawie lub produkcji skutkuje odebraniem prawa do oznaczania produktów znakiem i nazwą rolnictwa ekologicznego. Certyfikat bio nie daje pewności, że wartość odżywcza lub smak produktu będzie lepsza niż analogicznego produktu otrzymanego metodami konwencjonalnymi, choć ostatnie badania wykazały, że owoce i warzywa otrzymywane w systemach rolnictwa ekologicznego cechują się większą zawartością substancji przeciwutleniających (polifenole i antocyjany) oraz 4-krotnie mniejszą zawartością kadmu, w porównaniu z produktami otrzymanymi w ramach upraw konwencjonalnych, ale nie stwierdzono istotnych różnic w zawartości pozostałych składników odżywczych. Należy pamiętać, że oznaczenia na produktach „eko”, „organic” i „bio” są równoważne. W Polsce najczęściej używa się określeń „eko/eco” lub „ekologiczny”, w krajach anglojęzycznych „organic”, a niemieckojęzycznych „bio”. Wszystkie te określenia powinny oznaczać produkt rolnictwa ekologicznego otrzymany przy zachowaniu wszystkich wymogów związanych z jego produkcją i kontrolą. Żywność otrzymywana z systemów rolnictwa ekologicznego zyskuje na popularności i ma (często znacznie) większą cenę, co jest uzasadnione czasem i nakładem pracy, licznymi ograniczeniami i wymaganiami oraz kosztem kontroli i certyfikacji w porównaniu z podobnymi produktami otrzymywanymi przy użyciu środków ochrony roślin i nawozów sztucznych. Niestety chęć zysku sprawia, że zdarzają się nieuczciwi producenci, którzy zamieszczają własne logo na produktach – ich kolorystyka lub wzór graficzny może przypominać logo rolnictwa ekologicznego, dlatego zawsze należy uważnie czytać etykiety. Piśmiennictwo: 1. Barański M., Srednicka-Tober D., Volakakis N. i wsp.: Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. Br. J. Nutr., 2014; 26: 1–18 2. Cielecka E., Dereń K.: Jakość żywności dla niemowląt i małych dzieci. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011; 92 (2): 187–192 3. Dangour Dodhia Hayter A. i wsp.: Nutritional quality of organic foods: a systematic review. Am. J. Clin. Nutr., 2009; 90: 680–685 4. Hoefkens C., Verbeke W., Aertsens J. i wsp.: The nutritional and toxicological value of organic vegetables Consumer perception versus scientific evidence. Br. Food J., 2009; 111: 1062–1077 5. 6. 7. Szajewska H., Horvath A. (red.): Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2017 8. Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 9. Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz. U. 09. Nr 116, poz. 975) z późniejszymi zmianami

tabela warzyw i owoców dla niemowląt